.
.
Το μυρμήγκι είναι κένταυρος στον κόσμο των δρακόντων
Ξερίζωσε την αλαζονεία σου, δεν είσαι ο άνθρωπος
Που δημιούργησε την τόλμη, ή την τάξη, ή τη χάρη
Ξερίζωσε την αλαζονεία σου, ξερίζωσέ την λέω
Μάθε απ’ τον πράσινο κόσμο ποια μπορεί να ’ναι η θέση σου
ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ
Πολλή κουβέντα γίνεται τα τελευταία χρόνια για την Οικολογία. Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα, οι μοναχικοί πάντοτε διαισθάνονταν την άλογη χρήση, οι περισσότεροι -και συντριπτική πλειοψηφία- περί άλλα τυρβάζουσιν, επιβιούντες. Ένα όμως είναι το μήνυμα: η Γη κινδυνεύει. Και στο παγκόσμιο συνέδριο για το περιβάλλον, το μαχαίρι έφθασε πλέον στο κόκαλο: «βρισκόμαστε στο παρά πέντε…»
Πικρή διαπίστωση, αλλά και τι αγοραία υποκρισία! Ποιοι καταστρέφουν άραγε τον πλανήτη; Μήπως κάποιοι δαίμονες έξω από μας; Μήπως τα άθλια συστήματα και οι πολιτικές; Ή μήπως όλοι, καθείς και το μερίδιό του, εμείς οι νεοφερμένοι πίθηκοι της νάρκης και της καλοπέρασης, οι δεμένοι στο άρμα μιας ανάπτυξης τυφλής από συμπόνια και έλεος; Ποιος μπορεί πια να δει τον Κόσμο -του οποίου είμαστε μέρος- εκείνον όπου προηγούμενοι πολιτισμοί ύμνησαν την αρμονία και την ωραιότητά του, που αναζήτησαν, πέρα από τους φυσικούς νόμους, λόγον αληθείας, ψυχή ζώσα και θεϊκό πρόσωπο; Όλη την απωθημένη επιθετικότητα βαλθήκαμε να τη μεταδώσουμε με λογής δηλητήρια, εις άγραν, το βάρβαρο μέσα στον άνθρωπο μοιάζει να μην έχει καθόλου εκλείψει, αντίθετα, στην παρούσα ιστορική στιγμή επικρατεί μένος καταστροφής πρωτόφαντο, προς ιδιοτέλειαν, σημείωνα πριν από εννιά χρόνια στο ημερολόγιό μου με αφορμή το περιβαλλοντικό συνέδριο στη Βραζιλία.
Από τότε μεσολάβησε ένα ακόμη συνέδριο στο Κιότο της Ιαπωνίας, και πρόσφατα αυτό του Νοεμβρίου στη Χάγη, όπου εν μέσω άχρηστων τυπολογιών τέθηκαν πάλι τα ουσιώδη κι αμείλικτα ερωτηματικά. Οι δεκαετίες περνούν αλλά το θέμα της ατελούς διαχείρισης όχι μόνο δεν λύνεται, παρά παίρνει εφιαλτικές, αναπότρεπτες διαστάσεις. Οι υπό ανάπτυξιν χώρες διεκδικούν με τη σειρά τους το δικαίωμα στην ευμάρεια, οι ανεπτυγμένες αρνούνται να παραιτηθούν από τα κάθε είδους παράλογα ωφελιμιστικά κεκτημένα, φραγμοί δεν υπάρχουν -οι πεφωτισμένες ηγεσίες μοιάζουν απολιθώματα του μακρινού παρελθόντος-, φαντάζουμε έρμαια μικρόψυχων βραχυπρόθεσμων συμφερόντων, λησμονώντας πως το μεγάλο, το πάνω απ’ όλα καθήκον είναι ο σεβασμός του θαύματος της ζωής στον περιούσιο πλανήτη. Σ’ έναν πλανήτη που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη νοημοσύνη για να σκεφτεί κανείς ότι μας συνιστά και μας περιέχει, στοιχειώνοντας τη φθαρτή και ταυτόχρονα ένθεη φύση μας με την απόφαση εκείνη της εκλογής, προς χάριν ή προς χαλασμό όλων ανεξαιρέτως των όντων, το δίλημμα φαίνεται να έχει εξανεμιστεί μέσα στο στροβιλισμό των θλιβερών τροπικών της ψευδαίσθησης.
Δεν είμαστε πλέον ακατάβλητοι της ακμής, ούτε αντάξιοι μαχητές της ζωοδότριας αγάπης. Είμαστε κουρασμένοι από το βάρος του καιρού, μεταλλαγμένοι ενήλικες. Εγωιστές και κοντόφθαλμοι σαλτιμπάγκοι. Δίχως την στοιχειώδη ικανότητα να αντιληφθούμε ότι πριονίζοντας το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε και ανατρέποντας προς ίδιον όφελος τις προαιώνιες αρχές και ισορροπίες, υπογράφουμε με μαθηματική ακρίβεια την οριστική καταδίκη του μέλλοντος. Ενός μέλλοντος που το οφείλουμε στις επερχόμενες γενιές όπως και στις μυριάδες προγονικές παρουσίες, που προϋπήρξαν της άδοξης εν χρόνω ατομοκεντρικής μας απώλειας.
Αρνούμαστε να εννοήσουμε ότι αποτελούμε έμψυχο συστατικό ενός επίσης έμψυχου παραδείσου τον οποίον ολοένα και βιαιότερα μεταμορφώνουμε σε αφιλόξενο κατοικητήριο του χάους - το θέαμα των σύγχρονων τερατουπόλεων φανερώνει του λόγου το αληθές, όπως, και κυρίως, το μήνυμα των διεφθαρμένων συνειδησιακών προτύπων. Η φαντασίωση της απόδρασης μόνον ειρωνικά χαμόγελα μπορεί να αξιωθεί, οι πηγές των πρώτων υλών στερεύουν, η ζωηφόρος μέριμνα δεν αθροίζεται πια στον ιστό της αιωνιότητας, τα απόβλητα της ολιγωρίας μάς πνίγουν.
Όμως ας μη θρηνήσουμε ακόμη, ο άνθρωπος διαθέτει στο βάθος και κρίση και μνήμη. Οι τελευταίοι αιώνες κληροδοτούν στην τρίτη χιλιετία το κατ’ εξοχήν πρόβλημα της υπάρξεως, αυτό του επαναπροσδιορισμού για τη συνέχεια του είδους, καθώς η παντελής έλλειψη οικονομίας σπατάλησε τον μύθο της όντως ζωής και μαζί τον αρχέγονο πόθο της κοσμικής μεταϊστορικής συμφιλίωσης. Αν κατορθώσουμε την υπέρβαση θα έχουμε νικήσει το σκοτεινό σαράκι. Αν όχι, ξαναγυρνάμε στο μηδέν.
